Vormen van culturele expressie: traditionele spelletjes uit de hele wereld

Net zoals kunst, literatuur, theater, architectuur, muziek of gastronomie culturele uitingen van een volk zijn, helpen ook traditionele spelletjes ons om de culturele normen en gevoelens van bepaalde samenlevingen te begrijpen.

Bovenal is spelen gewoon een andere vorm van expressie en sociale activiteiten. Hoewel het niet noodzakelijkerwijs hoeft samen te vallen met de werkelijkheid, onthult het wel vaak de manier waarop een bepaalde sociale groep de wereld waarneemt, wat zijn rol daarin is en hoe hij ermee omgaat.

Er zijn spelletjes die deel uitmaken van het culturele erfgoed van de mensheid, zoals bijvoorbeeld de Olympische Spelen, die om de vier jaar worden gehouden. Hoewel ze hun oorsprong in de oude polis Olympia in Griekenland hebben, zijn ze in de loop der tijd een symbool van de integratie van naties geworden.

Vier voorbeelden van traditionele spelletjes uit de hele wereld

Veel traditionele spelletjes in de wereld zijn tot op heden van generatie op generatie doorgegeven. Naast hun culturele karakter zijn het alternatieven voor vermaak en ontspanning. Laten we eens kijken naar enkele voorbeelden en hun belangrijkste bijdragen aan de traditie.

Capoeira

Hoewel sommigen het als een sport of een krijgskunst zouden beschouwen, is het in feite een culturele expressie die in Brazilië is ontstaan in de jaren van de Portugese verovering. In de tijd van de slavernij in Brazilië (16e t/m 19e eeuw) deden de Afrikaanse slaven aan capoeira om hun cultuur in ere te houden en te werken aan hun fysieke weerbaarheid. De capoeira-sessie wordt een jogo (‘spel’) genoemd en bestaat meestal uit een ‘vriendschappelijk gevecht’ met weinig tot geen fysiek contact tussen de deelnemers, die slagen simuleren of zich beperken tot choreografie. Zoals bij andere krijgskunsten gaat het aanleren van capoeira meestal gepaard met de overdracht van bepaalde menselijke waarden zoals respect, verantwoordelijkheid, vertrouwen, sluwheid en vrijheid. Iedereen zou volgens Qrius wel enkele feiten over vechtsporten moeten weten.

Origami

De Japanners hebben geduld altijd als een onmisbare deugd in hun leven beschouwd. Origami, de techniek van het vormen van figuren uit stukjes papier, versterkt niet alleen deze deugd, maar helpt ons ook om onze algemene creativiteit te vergroten. Bovendien had de oudste techniek een nauwe band met de natuur: de makers vormden alleen figuren die in hun omgeving bestonden, wat betekent dat zij een directe relatie met de omgeving in het algemeen hadden. Tegenwoordig zijn er verschillende stijlen van origami. Enerzijds wordt klassieke origami uitsluitend gemaakt door een enkel stuk papier te vouwen, maar er zijn ook andere technieken, die nieuwe mogelijkheden voor origami openen. Anderzijds worden in de modulaire origami verschillende identieke stukken aan elkaar gevouwen. Dit zijn meestal veel eenvoudige units die worden geïntegreerd tot een compleet model dat veel complexer is dan hun individuele units.

Mamba

Het spelletje Mamba, afkomstig uit de landen van zuidelijk Afrika, illustreert de relatie van de inheemse gemeenschappen van deze regio met de hen omringende natuur. Het belangrijkste dier is de slang. Er wordt een vierkant afgebakend waarin verschillende deelnemers proberen een persoon te ontwijken die, als zij een speler vangen, deze aan hun doel toevoegt. Elke gevangene moet de persoon, die hem gevangen heeft, bij zijn middel grijpen en zo moet hij proberen om de rest te vangen. Logischerwijs zal de slang met elke nieuwe gevangene steeds groter worden.

Spaanse speelkaarten

Speelkaarten zijn één van de meest verspreide didactische principes ter wereld. In het geval van Spanje is het kaartspel bijzonder bekend omdat het de wereld van dynastieën, families en koninkrijken, die deel uitmaken van zijn geschiedenis, doeltreffend weerspiegelt. Het is echter niet helemaal juist om van het Spaanse kaartspel te spreken als één enkel spelletje. Er zijn vele spelletjes die kunnen worden gespeeld door de vier basisfiguren te combineren, wat tegelijkertijd getuigt van de inventiviteit, die het Iberische volk kenmerkt.

We hebben gezien hoe speelkaarten zijn geëvolueerd en vandaag de dag zijn ze veel meer dan een weergave van vroeger. Ze zijn een universele en toegankelijke vorm van gokken geworden.

Zoals je ziet, zijn spelletjes een belangrijk onderdeel van onze identiteit en cultuur. Ze zeggen wie we zijn en waarom we bepaalde patronen gebruiken en andere juist niet.